Konteyner terminal limanı ile ilgili MTSO öncülüğünde yapılan basın açıklamasına bazı nedenlerle katılmadım.. Ancak bu toplantıda açıklama ardından yapılan değerlendirmelere baktığımda kimi hususlara açıklık getirilmesi gerektiğini düşünüyorum… ÇED süreci tamamlanan Yumurtalık konteyner limanı olarak belirlenen bölgeyle ilgili az bilinen bazı detayları paylaşmak ta yarar var: Konteyner limanı olarak düşünülen alanın doğusunda günde 2 milyon varil petrol yüklemesi (Azerbaycan’ dan gelip gemilerle çeşitli ülkelere sevk edilen) yapılan Haydar Alivey adıyla tanımlı petrol terminali ve BOTAŞ International iskelesi yer alıyor.. Haydar Aliyev petrol terminalinin planlanan liman sahasına uzaklığı 395 metre (Yumurtalık Kont. Ter. Limanı ÇED dosyası s. 26) 1 milyon 323 bin m2 deniz sahasında taban derinleştirme çalışması yapılarak büyük gemilerin yanaşabileceği duruma getirilecek ve 16 milyon metreküp dolgu işlemi yapılacak (dolgu için gerekli yaklaşık 24 milyon ton dolgu malzemesi civardaki taş ocaklarından getirilip denize dökülecek) liman sahasının önünde ise Botaş İnternational İskelesi yer almakta.. (20 ton dolgu malzemesi taşıyan yaklaşık 1 milyon 200 bin sefer yapacak TIR olarak adlandırılan büyük kamyonun taşıyacağı malzeme ) Yumurtalık Konteyner Limanı hakkında görüşü sorulan BOTAŞ şu çarpıcı tespit ve uyarılarda bulunuyor: “BTC (Baku-Tiflis-Ceyhan boru hattı kapsamında yapılacak petrol sevkiyatı ) BTC iskelesindan yapılacak petrol sevkiyatı ÇED dosyasında iskelenin iki tarafında 400'er metre genişliğinde bir alanı kaplayan Özel Güvenlik Bölgesi olacağı belirtilmiştir. Nitekim Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği uyarınca özel güvenlik bölgeleri "Kamu ve özel kuruluşlara ait stratejik değeri haiz her türlü yer ve tesislerin dış sınırlarından itibaren en fazla 400 metreye kadar geçen noktaların birleştirilmesiyle tespit edilen alanlar'' olarak tanımlanmıştır. Terminal, İskele ve Dolum Tesisleri çevresinde Özel Güvenlik Bölgesi kurulmuştur. Aynı zamanda ÇED Raporu'nda belirtilen 400 metrelik Özel Güvenlik Bölgesi haritası resmiyet kazanmıştır ve anılan Bakanlar Kurulu Kararı halen yürürlüktedir. Bu nedenle, kurulması planlanan Adana (Doğu Akdeniz) Ana Konteynır Limanı Projesi'nin, ülkemiz ve dünya enerji arz güvenliği açısından stratejik önemi haiz BTC boru hattının, uluslararası anlaşmalara, yerel mevzuata uygun ve emniyetli bir şekilde işletilebilmesi için atıfta bulunulan anlaşmalardan ve sair yerel hukuktan kaynaklanan haklarımız dikkate alınarak gösterilen koordinatlardaki Botaş ve BTC Liman İşletme Bölgesi sınırlarını ihlal etmeyecek şekilde gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtmek isteriz.” Ve devam ediyor BOTAŞ; “BTC Co. iskelesine, 320 DWT kapasiteli, boyu 350 metre ve eni 60 metreyi bulan VLCC "Very Large Crude Carrier'' (Çok Büyük Ham Petrol Taşıyıcı) olarak adlandırılan tankerler yanaşmakta ve ham petrol tankerlerine 2 milyon varile kadar ham petrol yüklenebilmektedir. BTC Co. iskelesine her gün en az bir tanker yanaşmakta ve ham petrol tanker yüklemeleri iskelenin her iki tarafına yanaşan tankerlere eş zamanlı yapılabilmektedir. Önemle belirtmek isteriz ki, söz konusu iskele, BTC Projesi'nin çıkı ş noktası olup, BTC Projesi'nin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için iskelenin faaliyetlerine eksiksiz ve kesintisiz devam etmesi, petrol arzının karşılanması ve sürekliliğin sağlanması için büyük bir önem arz etmektedir.” Tercümeye gerek var mı bilmiyorum ama BOTAŞ diyor ki “Uluslararası anlaşmalara dayanarak yaptığımız petrol yüklemelerini Askeri Güvenlik ve Yasak bölgeler yönetmeliği çerçevesinde stratejik değeri haiz her türlü yer ve tesislerin dış sınırlarından itibaren 400 metrelik mesafe faaliyetlerimizin güvenliği açısından önemli sınır çizgisi… Peki Yumurtalık Ana Kont. Limanı için düşünülen sahanın BİL iskelesi arası ÇED dosyasına göre 410 metre.. (Haydar Aliyev Terminali ise 395 metre) Yumurtalık ÇED dosyasında yüreklere su serpen! bilgi şöyle yer alıyor: Liman için düşünülen sahanın uzaklığı 410 metre olup kurum görüşünde belirtilen 400 m’lik güvenlik mesafesi dışında kalmaktadır… Teorik olarak 5-10 metre limitin içi dışı ölçüt kriteri alınabilir mi? Sorusunu liman söz konusu bölgeye yapılırsa pratikte karşılaşacağımız kaçınılmaz tabloyla yanıtlamaya çalışayım: Konteyner limanına gelen gemiler limana giriş ve çıkışlarında, BTC Haydar Aliyev Deniz Terminali gibi işlem hacmi itibariyle dünya sıralamalarında olan bir petrol terminaline yanaşmış bulunan ve tonajı 300 bin  DWT ‘a kadar ulaşabilecek devasa ham petrol gemilerine takribi 200-300 metre mesafeden teğet geçmek zorunda kalacaktır. Proje limana hizmet vermesi gereken ana konteyner gemilerinin büyüklüğü ve güverte üstüne yüklü bulunacak konteynerlerin oluşturacağı rüzgâr alanı sebebiyle bölgenin hâkim rüzgârlarının etkisi yanaşma ve kalkış manevraları üzerinde ciddi riskler oluşturacaktır. Olası bir kazada ise tankerlerin ve petrol dolum tesisinin sebebiyet verebileceği kirlilik çok ileri düzeyde olacaktır. Bunun yanı sıra proje liman ve mevcut BTC Haydar Aliyev Deniz Terminalinde rutin faaliyetler esnasında, yaşanabilecek deprem, yangın vb. acil durumlarda, gemilerin römorkör eşliğinde ve kılavuz kaptan marifetiyle gerçekleştirmesi gereken kalkış manevralarını zaruriyet sebebiyle römorkör ve kılavuz kaptansız yapmaları durumunda riskin çok daha tedirgin edici boyutlara çıkabileceği unutulmamalıdır. Ayrıca Proje limanın yılda hizmet vermesi ön görülen yaklaşık 10 bin (ÇED dosyasında 9520) geminin gerçekleştireceği manevraların BTC Haydar Aliyev Deniz Terminali ile sıkça çakışma durumu yaşanabileceğinden her iki terminal açısından da kaybedilecek zamanın sektörde ciddi ticari kayıplara sebebiyet verebileceği dikkate alınmalıdır. Yumurtalık Konteyner Limanı yapılacak bölgenin bir de arka sahası olarak tanımlanan kara bağlantısı var ki, mevcut haliyle bölgenin o ünlü deyimdeki ‘altı Kasımpaşa, üstü Şişhane’ tanımından beter hale getirilmesine yol açan kara bölgesi başka bir makale konusu olsun…